Kangerluk Qeqertarsuarmi nunaqarfiit sinneruttortaraat. Qeqertarsuup avannamut kitaatungani 35 km missiliorlugit ungasitsigisumiippoq – avinngarusimalaarluni – Qeqertarsuap kangerluisa annertunersaanni, taannalu ateqaatigalugu. Nunaqarfik Kangerluarsummik ateqaqqaarsimagaluarpoq, kangerluup ilaa inissisimaffigisani atsiullugu. Nunaqarfik 1800’kkut aallartinneraniilli annertunerusumik annikinnersumillu najugaqarfigineqartarsimavoq.
Aaliangersakkat aamma Immikkoortu
Aalajangersakkat nalinginnaasut kommunimi illoqarfinnut, nunaqarfinnut asimullu tamanut atuupput. Aalajangersakkat nalinginnaasuupput aamma najukkami immikkoortut ilaanni pissutsinik eqqarsaatiginnittuunatik.
Kommunimut pilersaarummi aalajangersakkat
Pingaarnertut aaliangersakkat kommunip nunaminertanik sanaartornissamut akuersissutinik agguaassisarnerani tunngaviupput.
Kangerlummi sullissinermi pissutsit atuuttut inissatigullu neqeroorutit nunaqarfiup ineriartorneranut naleqqussarneqassapput. Nunaqarfiup alliartoqqissinnaanera killingisa iluini pissaaq. Nunaqarfik nunalerinermut tunngasutigut misileraanermi, kiisalu Qeqertarsuarmut atasumik takornariarfissatut periarfissaqarsorinarpoq. Illut inillu pioreersut, kulturikkut sunngiffimmilu siunertanut, ataatsimoortillugit iluaqutaasumik atorneqarluarsinnaasorinarput.
Ukiuni 200-ni kingullerni, innuttaasut amerlassusaat, annertuumik nikerartarsimavoq, nunaqarfillu piffissap ilaani inueruttarsimalluni. Ulloq1/1 2017 Kangerluk 23-nik innuttaqarsimavoq. 1980-mi inuit 71-it nunaqarfimmi najugaqarsimapput, ukiulli tusindtillit nikinnerisa kingornagut innuttaasut amerlassusaat annertuumik appariarsimavoq.
2010-mi nunaqarfimmi illut 30-upput. 90 %-ii ilaqutariit ataasiakkat illoraat (27-t), 10 %-illu tassaalutik illut affarlerit (3-t). Nunaqarfimmi illut quliupput taamaalillunilu illut inuisa amerlassusaat agguaqatigiisillugu 2,3-iulluni, Qeqertarsuarmiit appasinnerulaarluni (2,5).
Naatsorsuutigineqanngilaq innuttaasut ukiuni aggersuni amerleriaateqarnissaat, pilersaarusiorfiullu ingerlanerani, pisariaqartitanik iluarsartuussisarneq, isaterinerlu, immaqalu taartaasussanik sanaartorneq pisariaqartinneqassaaq. Nunaqarfiup killeqarfiata atuuttup iluani inissaqarluartoq naliliiffigneqarpoq.
Nunaqarfimmi illuliorfissanut inissaq sinneruttoq illunut 20-t naapertuuppoq, taannalu piffissami pilersaarusiorfiusumi 2026-p tungaanut naammalluarpoq.
Kangerlummi piniarneq aalisarnerlu inuussutissarsiutini pingaarnersaapput. Nunaqarfik tunisassiorfeqarpoq, uukkanik puisillu amiinik tunitsiviusartumik.
Kommuneplani malillugu inuussutissarsiutinut umiarsualivimmullu siunertanut sanaartorfissatut sinneruttoq 13.000 m² missiliorlugit angissuseqarpoq.
2015-imi Kangerlummi suliffissaaleqisoqanngilaq. Nunaqarfimmi suliffiit makununnga aatuumassuteqarput, piniarneq aalisarneq, kommunip ingerlatsivii assigiinngitsut, pisiniarfik atuarfillu.
Takornarianit tikinneqarsinnaavoq imaatigut, pisuttuarluni, qimussimilluunniit.
Nunaqarfik aqquserniorfigineqarsimanngilaq, arlalinnilli motorillit ingerlaarfigisimasaannik aqquteqarpoq. Ukiuunerani qimussit snescooterillu angallassisutitut pingaarnerpaapput, aasaneranilu nunaqarfik imaatigut tikinneqarsinnaavoq, taamaattorli umiarsualivittut taaneqarsinnaasumik soqanngilaq. Inunnik, pisanik il.il. angallassinerup annerpaartaa, aquuteralaat angallatillu motorillit atorlugit, pisarpoq. Illoqarfiup avannaatungaani angallatit assigisaallu talittarfeqarput tamannalu talittarfeqarfittut oqartussaaffeqarfittut Naalakkersuisuniit tooqarneqarsimalluni.
Kangerluk namminerisaminik innaallagissiorfeqarpoq, nunaqarfimmi illut amerlanersaasa attavilerfigisimasaannik. Imermik pilersuineq qillerinikkut nunap iluata ernganik tunngaveqarpoq. Kiassarneq kissarsuutit petroliutortut oliefyr-illuunnit atorlugit pisarluni. Eqqakkanut kuuffilersuisoqarnikuunngilaq imerlu igitassaq pinngortitamut kuutsiinnarneqartarpoq. Ulluunerani unnukkullu eqqakkat eqqaavissuarmut motorilinnik ingerlanneqartarput, ilaatigullu imaanut eqqarneqartarlutik. Eqqakkanut avatangiisimut ulorianaatillinnut tigooraaveqanngilaq, Nukissiorfiit uuliakumik igitassataat eqqaassanngikkaanni.
Nunaqarfimmi sullisiviit ilaatigut makkuupput, allakkerivik, pisiniarfik nunaqarfiullu allaffia. Taakkua saniatigut illu sulliveqarpoq niviarsiamullu nakorsiartarfeqarluni, illumi tassani inissinneqarsimasumik. Nunaqarfimmi aaqqissuussamik meeqqanik paaqqinnittoqartanngilaq.
Meeqqat tallimat missiliortut Aalunnguup Atuarfiani 8. klassi tikillugu atuartinneqartarput. Tamatuma kingorna atuartut Qeqertarsuup Atuarfiani atuarnertik nangittarpaat. Atuarfik atuakkanut atorniartarfittaqarpoq.
Nunaqarfimmi illunik nunaminertanilluunniit eriagisarialinnik toqqaasoqarnikuunngilaq. Nunaqarfiup oqaluffeqarnera atuarfimmut ilaavoq.
Kangerluk katersortarfeqarpoq, sunngiffimmi ingerlatanut assigiinngitsunut, nalliuttorsiornernut il.il. atorneqartartumik.
Kusanartuliorluni qalipaasartoq Jakob Danielsen (1888-1938) nunaqarfimmi inunngorpoq alliartorlunilu, titartagaalu amerlasoorpassuit Kangerlummi misigisanik inuunermillu oqaluttuartuupput. Titartagaassa ilarpassui Qeqertarsuup Katersugaasiviani saqqummersitaapput.
